In 1975 volgde ik een training bij Leo Snijders, psycholoog in Mook, Ontmoetingscentrum De Stilte. Om de twee weken, een hele zaterdag of een hele zondag, een groep van vijf jongens en een meisje, allemaal twintigers. De training was geweldig.

Toen we, bij de eerste bijeenkomst, eenmaal koffie gedronken hadden, liet Leo ons in stilte door de grote kamer lopen, kijkend naar de spullen die er stonden en naar elkaar en in onszelf, na een tijdje mochten we weer gaan zitten.
Leo zei: Ik ga je zometeen een vraag stellen, let goed op wat de eerste gedachte is die bij je opkomt. Er zullen allerlei gedachten zijn die daar vervolgens overheen tuimelen, maar hou die eerste gedachte vast.
Even stilte.
Toen zei hij:
De afgelopen tijd, voorafgaand aan deze eerste bijeenkomst, heb je je natuurlijk in gedachten op deze training voorbereid. Je vroeg je af:
Hoe zal dat gaan? Wat komt er aan de orde? Wat zullen de anderen voor mensen zijn? Je hebt vast gedacht: Ik wil het graag over dit onderwerp hebben, misschien meerdere onderwerpen. Je hebt vast ook gedacht: Ik ben bang dat we het over dit onderwerp gaan hebben. Misschien was er iets waarvan je dacht: Oh, jee, hoe zal het in hemelsnaam gaan als .... aan de orde komt. Waar was je bang voor?
Even stilte.
Wat was je eerste gedachte? Als je wilt kun je nu gaan doen waar je bang voor was.
Stilte.
Ik dacht: Sex!.
Ik begon me uit te kleden, helemaal.
Een jongen en een meisje, een stel, begonnen elkaar te knuffelen.
Misschien deed een van de anderen ook iets, dat weet ik niet meer.
Leo zweeg.
Ik stond daar maar in mijn blootje, hoe moest het nu verder? Na een tijdje kwam Leo naar me toe en hij nam mijn hoofd in zijn handen, en vervolgens kleedde ik me weer aan.
Toen zei hij:
Als je niet hebt kunnen doen waar je bang voor was, kun je het vertellen, als je dat wilt.
Een jongen zei: Ik voelde steeds een enorme spanning vanbinnen. Ook nu. Ik sta op ontploffen, ik zou iets in elkaar willen slaan of iets kapot gooien.
Leo dacht even na en zei: Kom maar mee naar de tuin, ik heb nog wat oude bloempotten in het schuurtje, die mag je wel kapot gooien. We gingen naar het schuurtje, Leo gaf hem een bloempot en die smeet hij aan gruzelementen tegen de muur van het schuurtje. En hij begon te huilen. Vanuit zijn middenrif. Met zulke diepe uithalen als ik daarvoor nog nooit gehoord had en daarna ook niet. Leo sprak met hem en hij bedaarde.
----
Op een keer hadden we in de middagpauze met de hele groep over de Mookerhei gewandeld. Toen we weer begonnen, zei Leo:
Herinner je je dat holle weggetje op de hei? Stel je voor dat er aan de kant van dat pad, in de wand, een deur is, een poortje, zoals van een oud kasteel. Wil iemand dat poortje open doen?
Na enige aarzeling durfde ik dat wel.
Wat zien jullie? Een onderaardse gang natuurlijk. Leo vroeg ons, onze fantasie de vrije loop te laten en samen een tocht te gaan maken, iedereen mocht zeggen wat hij zag. Samen verzonnen we zo een reis, een gezamenlijke droom, ieder kon reis de kant op sturen die hij wou. Op een gegeven moment vlogen we met z'n allen door de lucht. Iemand zag de kerk van Cuijk, met zijn twee torens.
Kijk: Jan blijft met zijn broek aan het haantje van de toren haken, zei iemand. Jan vond het niet leuk en zei dat hij zich los wurmde. Nee, dat lukt niet, zeiden wij, je hangt nog steeds vast. Wreed hielden we een hele poos vol dat we hem nog steeds zagen hangen.
Dat is het enige wat ik me van die luchtreis kan herinneren. Dat pesterige gedrag heeft blijkbaar het meeste indruk op mij gemaakt.

Er waren vaak lange stiltes, het huis heet niet voor niets "De Stilte".
Leo gaf ons eens muesli te eten als lunch. Praat even niet, zei hij, eet en luister alleen naar de geluiden in je mond. Onvergetelijk.

We deden een oefening van Alexander Lowen Wiki (bio-energetica Wiki, gebaseerd op Wilhelm Reich Wiki), het was "De boog" nanopdf.com pag 11; ik stond te trillen op mijn benen.
Aansluitend draaide Leo de Gnossiennes YouTube van Erik Satie Wiki, natuurlijk gespeeld door Reinbert de Leeuw Wiki. Ik danste, wiegde op die muziek, ik zweefde, zoiets had ik nog nooit beleefd en zulke muziek had ik nog nooit gehoord.

Tijdens een van de sessies vertelde Leo dat hij onlangs Sri Nisargadatta Maharaj had ontdekt, I am that. Niet lang daarna heb ik dat boek gekocht bij Hilarion - bestaat al lang niet meer. Twee delen in het Engels, ik snapte er niet veel van, maar wat de man zei pakte me meteen.

Tijdens de afsluitende bijeenkomst ze Leo tegen mij:
Misschien kun je leren de dingen in één keer te doen.
Niet: 'n scheutje melk in je kopje doen en daarna nog 'n heel klein, klein beetje.
Ik wist eerst niet waar hij het over had, ik had me nooit gerealiseerd, dat ik dat deed.
Nog steeds doe ik dingen niet in één keer, nog altijd corrigeer ik daarna nog een beetje. Ik verander een zin of een woord of een komma in dit artikel, ik voeg iets toe of haal iets weg.
Als ik de koekjestrommel dichtgedaan heb, moet hij vaak opnieuw open om toch nog een koekje te pakken. Of een halfje.
Als ik me realiseer, dat het me wéér niet lukt om iets in één keer goed te doen...tja, dan glimlach ik maar om mezelf.

En hij zei:
Je moet jezelf niet te dun uitsmeren.
Ook die goede raad heb ik niet kunnen opvolgen. Ik heb me niet op één ding of een beperkt aantal zaken kunnen konsentreren.
Deze site gaat over van alles,
en nog wat,
ook al is Leg de beurs en de banken aan banden het belangrijkste.